Vilten is, net als spinnen en weven, een oud ambacht. Er zijn redenen om aan te nemen dat vilten de eerste manier was waarmee mensen wol tot een stof verwerkten. Spinnen en weven zijn pas daarna ontwikkeld.
Natvilten is het, met behulp van water, zeep en met veel beweging, in elkaar laten verstrikken en haken van wol, alpaca, mohair, …, dus haren van zoogdieren.
Door de bouw van de vezel, dun en bedekt met zeer veel schubben, is wol het beste om mee te vilten. Andere dierlijke vezels vilten soms minder goed of niet (zijde), maar zijn zeker te gebruiken om aan een gevilte stof extra glans, structuur, karakter mee te geven.
Zijde (geen keratine) of synthetische vezels zijn glad en daarom niet te natvilten. Hetzelfde geldt voor plantaardige vezels, die uit cellulose (suikers) opgebouwd zijn. Je kan ze wel gebruiken in viltwerk als ze door de wol “vastgegrepen” kunnen worden.
Nunovilten is een mooi voorbeeld van het combineren van wol en een vrij open geweven (meestal) zijden stof zoals “pongé zijde” waarbij de kwaliteiten van beide mekaar versterken in een soepel vilt. Uiteraard kunnen er ook andere, dunne, soepele geweven stoffen gebruikt worden.
Vilt kan ook stevig zijn. Pantoffels, tassen, manden, lampenkappen, … en zelfs schapenvachten kunnen met behulp van natvilten gemaakt worden. Dit laatste, vachtvilten, is een techniek waarbij een geschoren schapenvacht een gevilte achterzijde krijgt. Het schaap loopt dus nog vrolijk rond als jij van haar vacht geniet. Een gevilte vacht is trouwens veel makkelijker in onderhoud dan een gelooide.
Vilten biedt nog vele ander creatieve mogelijkheden, (zit-)keien, elegante kledingstukken of heel fijnzinnige juwelen, in het oog springende wandkleden die ook nog eens geluiddempend is, poppen, kunstvoorwerpen, …, zijn er maar enkele.
Naast de natvilttechniek is er ook een “droge” vorm: naaldvilten. Met driehoekige naalden, waarop weerhaakjes zijn aangebracht, worden de vezels in elkaar geprikt. Gedetailleerde “schilderijtjes” tot bijna levensechte dieren(-koppen), knuffels, …, kunnen met deze naaldvilttechniek gemaakt worden.